Kretanje zaraznih i parazitarnih bolesti na Zvezdari za period januar-jun 2005.

Bosiljka Ugrinić-Sklopić, Radmila Kandić, Mila Otašević, Marko Stojanović, Vesna Bogdanović
Dom zdravlja "Zvezdara", Beograd

UVOD

Zarazne bolesti su oduvek bile veliki izazov za medicinsku nauku, koja je pokušavala, i pokušava, da otkrije njihovu genezu i spektar faktora koji utiču na nastanak i širenje bolesti.
Cilj svake države su racionalne i efikasne mere za sprečavanje, suzbijanje i konačno otklanjanje zaraznih bolesti. Aktivnosti na tom planu se sprovode ili u okviru programa SZO ili nacionalnih programa u kojima je precizno definisana problematika, ciljevi, sadržaj rada, izvršioci, metodologija i materijalna sredstva koja se primenjuju u tom cilju.
Program sačinjavaju ekspertske grupe, a definisan je zakonskim aktom i obavezan za izvršavanje. Program se dopunjuje ili menja prema epidemiološkoj situaciji na terenu. Njime su obuhvaćene opšte i specifične higijenske, zdravstveno-vaspitne i epidemiološke mere i jasno su definisani opšti i specifični ciljevi.
Zbog ekoloških, demografskih i drugih faktora naša zemlja pogoduje pojavi i širenju zaraznih i parazitarnih bolesti, te su nacionalni plan i program za sprečavanje, suzbijanje i konačno otklanjanje zaraznih bolesti od izuzetnog značaja. Programski rad je već dao dobre rezultate u smislu eliminacije nekih bolesti sa našeg područja (dečje paralize, tetanusa novorođenčadi) i smanjio morbiditet kod svih koje su predviđene planom.
Zarazne i parazirarne bolesti podležu obaveznoj zakonskoj prijavi lekara i evidentiraju se u knjigu zaraznih bolesti koja je sastavni deo medicinske dokumentacije.

CILJ

Prikazati kretanje zaraznih i parazitarnih bolesti na teritoriji opštine Zvezdara (Beograd) za period januar – juni 2005. god., komparacija sa istim periodom 2003. i 2004. god. za teritoriju opštine Zvezdara i sa periodom januar-juni od 2003-2005. god. za područje Beograda, kao i preduzimanje dodatnih mera za smanjenje broja obolelih od navedenih bolesti.

METOD RADA

Analiza i obrada ukupnog broja prijavljenih pacijenata obolelih od zaraznih i parazitarnih bolesti Higijensko-epidemiološke službe DZ "Zvezdara" u periodu od 1. 01. 2005. – 30. 06. 2005.god.

REZULTATI RADA

Prema podacima Higijensko-epidemiološke službe Doma zdravlja "Zvezdara", u periodu 01. 01. - 30. 06. 2005. godine prijavljeno je ukupno 746 slučajeva zaraznih i parazitarnih oboljenja.
Analizom zaraznih oboljenja koja podležu obaveznoj zakonskoj prijavi utvrđeno je da sa 672 (90,%) najzastupljenija grupa kapljičnih zaraznih bolesti (TBC activa, Morbilli, Pertusis, Varicella, Rubella, Parotitis epidemica, Scarlatina, Meningitis epidemica, Meningitis purulenta, Encephalitis, Mononucleosis i Angina streptococcia). U ovoj grupi zaraznih oboljenja dominiraju Varicelle sa 592 (88,1%) i Scarlatina sa 42 (8,3%). Posmatrano prema starosnim kategorijama najveći broj kapljičnih infekcija evidentiran je u najmlađem uzrastu kod odojčadi i male dece od 0-4 godine, ukupno 280, kod male dece i dece predškolskog uzrasta od 5-6 godina 160, dece školskog uzrasta od 7-9 godina 86 i u grupi od 10-14 godina 77, a kod svih ostalih ukupno 69.
Na drugom mestu po učestalosti nalaze se crevne zarazne bolesti sa ukupnim učešćem od 52 (6,9%). Među njima najučestalije su Enterocolitis acuta sa 32 (61,5%) i Salmonellosis sa 9 (17,3%).
Ostale zarazne bolesti (Erysipel, Herpes zoster, Hepatitis virosa B, HBS-nosilac, SIDA-bolest) zastupljene su sa 18, pri čemu:14 Herpes zooster, 2 Erysipel i 2 Hepatitis virosa B.
U analiziranom periodu evidentirane su ukupno 4 parazitarne, nijedna zoonoza, niti venerična bolest.
Posmatrano prema starosnim kategorijama najviše zaraznih bolesti je registrovano kod odojčadi i male dece (281), zatim u predškolskom uzrastu (161) i u osnovnoškolskom (165).
Podaci za period januar-jun 2003. godine na teritoriji opštine Zvezdara su sledeći: ukupno je registrovano 1021 obolelih od zaraznih i parazitarnih bolesti, od toga je 883 (86,6%) kapljičnih zaraznih bolesti, 102 (10%) crevnih zaraznih bolesti, a 7 (0,69%) parazitarnih bolesti. Podaci za period januar-jun 2004. godine na istoj teritoriji su: ukupno je registrovano 650 obolelih, od toga je 546 (84%) kapljičnih zaraznih bolesti, 66 (10,2%) crevnih zaraznih bolesti, a 3 (0,46%) parazitarnih bolesti. Posmatrano prema starosnim kategorijama, najviše zaraznih bolesti je registrovano u uzrastu kod odojčadi, male dece i dece predškolskog uzrasta 578, dece školskog uzrasta 131, za 2003. godinu. Za 2004. god. najveći broj zaraznih bolesti registrovan je u uzrastu kod odojčadi, male dece i predškolske dece 374 i kod dece školskog uzrasta 162 oboljenja.

Tabela 1. Broj prijavljenih zaraznih i parazitarnih bolesti na području opštine Zvezdara u periodu I-VI 2005.

DISKUSIJA

Na osnovu dobijenih rezultata evidentirano je da od zaraznih bolesti dominiraju kapljične zarazne bolesti, od kojih su bakterijske u značajno manjem broju od virusnih. Razlog tome je sigurno primena antibiotika u lečenju bakterijskih oboljenja tj. kauzalna terapija. Virusne infekcije su prisutne u toku cele godine, a javljaju se u vidu manjih epidemija naročito Varicellae u kolektivnim uslovima, prvenstveno zbog visoke kontagioznosti i velike ekspozicije. Orofekalne infekcije ili 4F infekcije (feces, food, flies, fingers) i dalje zauzimaju znatno mesto naročito u letnjim mesecima zbog neispravnosti ili neadekvatne obrade namirnica pre pripremanja zbog zagađenja vode, prisustva insekata ili loših higijenskih navika.
Ostale zarazne i parazitarne bolesti su bile uobičajeno prisutne (vidi tabelu).
Zoonoze i venerične bolesti nisu registrovane verovatno zbog pojačanog zdravstveno-vaspitnog rada na tom polju u smislu transmisivnih bolesti , te polno prenosivih bolesti (kroz prevenciju rizičnog ponašanja).
Ako posmatramo period januar-jun u tri uzastopne godine od 2003-2005. god, za teritoriju opštine Zvezdara zapaža se manji broj prijavljenih u 2005. (746) od 2003. godine (1021), a veći broj u 2005. (746) u odnosu na 2004. godinu (650). U sve tri godine dominiraju respiratorne zarazne bolesti sa sličnim učešćem od 84-90%, na drugom mestu su crevne zarazne bolesti sa učešćem od 10% za 2003. i 2004. godinu i sa padom u 2005. godini (6,9%). Parazitarne bolesti imaju slično učešće za sve tri godine (0.46-0.69%).
Poređenjem podataka za isti period januar- jun od 2003-2005. godine između opštine Zvezdara i područja Beograda, primećuje se da broj prijavljenih na teritoriji opštine u odnosu na područje grada iznosi za 2003. god. 8,33%, za 2004. god. 5,63%, a za 2005. god. 7,08%. Ako uporedimo učešće najzastupljenijih zaraznih bolesti u odnosu na ukupan broj, primećuje se da je na teritoriji opštine veće učešće respiratornih zaraznih bolesti nego na području grada, a manje učešće crevnih zaraznih bolesti i parazitarnih bolesti u odnosu na područje grada.

ZAKLJUČAK

Evidencija i prijava zaraznih i parazitarnih bolesti je zakonska obaveza svakog lekara.
Za smanjenje broja obolelih od zaraznih i parazitarnih bolesti uz nacionalne programe za sprečavanje, suzbijanje i konačno otklanjanje zaraznih i parazitarnih bolesti, uz zdravstveno-vaspitni rad lekara u primarnoj zdravstvenoj zaštiti, neophodna je veća finansijska pomoć društva i države u vidu raznih socijalnih programa, a sve u cilju poboljšanja životnog standarda stanovništva.

LITERATURA

1. Kosanović-Ćetković D. Akutne infektivne bolesti . Beograd: IŠRO”Privredno finansijski vodič, 1981.
2. Zergollern Lj. Pedijatrija 1. Zagreb: Naprijed, 1994.
3. Zergollern Lj. Pedijatrija 2. Zagreb: Naprijed, 1994.
4. Uredba o zdravstvenoj zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti. Službeni glasnik RS 5/94.
5. Program zdravstvene zaštite stanovništva od zaraznih bolesti. Službeni glasnik RS 5/94.
6. Global Strategy for Health for All by the Year 2000.Health for Series No3 WHO 1981.