XXVI Timočki medicinski dani - Zaječar, 25-26. maj 2007.

RADOVI - ZBORNIK SAŽETAKA
Sažeci radova 51-60

51. Evaluacija radne sposobnosti radnika sa epikondilitom humerusa tretiranih biostimulativnim laserom
    Zoran Šekularac, Ljiljana Šekularac
52. Hilandarski medicinski kodeks – skriveno blago srpske medicine
    Ljiljana Kolarski Nenadić, Milica Kovačević, Nenad Nenadić,Vesna Stojanović Kamberović
53. Ishranjenost dece školskog uzrasta u Topličkom okrugu
    Suzana Milutinović, Maja Nikolić, Ljiljana Stošić, Aleksandra Stanković
54. Analiza sezonskih varijacija oboljenja mekih tkiva usne duplje
    Marina Veljković
55. Masovnost i uzroci upotrebe benzodiazepina – petogodišnji uvid u terenskoj ambulanti Čubra
    Danijela Stanković, Nensi Mitrović, Sibirka Mićović
56. Monitoring pacijenata sa arterijskom hipertenzijom u ordinaciji lekara u Domu zdravlja "Simo Milošević" Beograd i Domu zdravlja Arilje
    Svetislav Rogošić, Zoran Porubović
57. Panični poremećaj – od dijagnostike do lečenja
    Jelena Kiković, L. Trninić
58. Poremećaji lipidnog statusa kod radnika profesionalno eksponovanih stresu koji stvara impulsna industrijska buka
    Jovica Jovanović, Milan Jovanović, Milunka Ilić, Violeta Stefanović, Uranija Petrović
59. Porodica sa fenilketonurijom – prošlost, sadašnjost i budućnost
    Bojana Cokić i saradnici
60. Procena uhranjenosti dece pred polazak u školu
    Marica Milidrag, Slavojka Borković, Biljana Bokan

Epikondilitis humerusa spada u najčešća oboljenja lakta. Rad je imao za cilj da ispita uticaj laseroterapije na privremenu nesposobnost za rad kod radnika sa epikondilitom humerusa. Tretirali smo 62 pacijenta sa epikondilitom humerusa. Formirali smo dve studijske grupe, osnovnu i kontrolnu, prema terapiji koja je primenjena. Osnovnu grupu činio je 31. radnik, prosečne starosti 43,2 godine (SD=4,7) i prosečnog radnog staža 21,8 godina (SD=5,1). Radnici kontrolne grupe prosečne su starosti 44.3 godine (SD=4,9) i prosečnog radnog staža 22,6 godina (SD=5,4). Kod radnika osnovne grupe primenjen je Biolaserocomputer Pulsalas 2001, He-Ne tipa. Kod ispitanika kontrolne grupe primenili smo DD i UZ u trajanju do dve nedelje individualno odredjeno. Po završetku tretmana postignute efekte cenili smo kroz dve gradacije: osposobljeni za rad i nisu osposobljeni . Osposobljenim za rad smatrali smo one radnike kod kojih su se subjektivne tegobe povukle a klinički nalaz bio zadovoljavajući. Po okončanju tretmana kod radnika osnovne grupe osposobljenost za rad registrovali smo u 70,9% slučajeva, a kod radnika kontrolne grupe u 54,8% ispitanika. Kod radnika sa epikondilitom humerusa posle primene biostimulativnog lasera postignuta je veća osposobljenost za rad nego kod radnika gde su primenjene klasične fizikalne procedure.

e-mail: sekularacmedrada@gmail.com
 

Hilandarski medicinski kodeks je medicinski spomenik neprocenjive vrednosti ne samo srpske nego i cele evropske medicine. Za našu medicinu i kulturu je značajan jer pokazuje da su Srbima bila poznata sva dostignuća evropske srednjevekovne medicine i da je i kod nas bilo učenih lekara. Od neprocenjive važnosti je da je to jedini primerak velike zbirke medicinskih spisa pisan na narodnom jeziku, da sličan ne postoji ni kod drugih slovenskih naroda čije je pismo ćirilica a ni kod većine evropskih naroda sa bogatijom tradicijom od naše, s obzirom na to da je u vreme njegovog nastanka većina medicinskih spisa bila na latinskom jeziku. Kodeks se sa pravom može nazvati lekarskim priručnikom sastavljenim od kritički odabranih spisa što ide u prilog njegovoj visokoj naučnoj vrednosti. Namenjen je isključivo lekarima, i, sem uputstava za lečenje, sadrži i preporuke o potrebi korišćenja i drugih priručnika, ako njegova uputstva nisu dovoljna za postizanje terapijskog efekta, kao i preporuke o prethodnom uvežbavanju ako su u putanju složeniji metodi lečenja. Takođe, na neki način predstavlja i srpski medicinski rečnik jer su autori uspeli da za dve trećine medicinskih pojmova daju narodne nazive, i time su postavili temelje srpskoj medicinskoj terminologiji. Jedinstveni značaj kodeksa može se pravilno oceniti jedino ako se osvrnemo na sve što je iz oblasti medicine bilo urađeno i pre i posle njega,a ostalo zabeleženo u pisanoj formi.

e-mail: olimpus@EUnet.yu
 

Nagli porast prevalence gojaznosti kod dece i posledični negativni efekti na morbiditet i mortalitet u detinjstvu i odraslom dobu ukazuju na značaj identifikacije kritičnih perioda za prevenciju prekomerne težine, kao i poznavanje faktora koji uzrokuju njen porast. CILJ istraživanja bio je utvrditi stanje rasta i ishranjenosti dece školskog uzrasta u Topličkom okrugu. Istraživanje je urađeno kao transverzalna epidemiološka studija, u periodu 2003-2004. godine. Ispitivanjem je obuhvaćeno ukupno 3165 dece (1655 dečaka i 1510 devojčica) uzrasta 9-13 godina u Topličkom okrugu. Procena rasta i stanja ishranjenosti izvršena je na osnovu sledećih indeksa: telesna visina za uzrast, telesna masa za uzrast i indeks telesne mase (ITM) za uzrast. REZULTATI pokazuju da je više od 70 % dece dostiglo odgovarajuću telesnu visinu za uzrast i telesnu masu za uzrast i da je normalno ishranjeno. Gojaznost (ITM između +2SD i +3SD) je zabeležena kod 3,38-8,57 % dečaka i 2,69-5,00 % devojčica. Najviše gojazne dece oba pola bilo je u uzrastu od 12 godina. Za razliku od ozbiljne pothranjenosti (ITM < -3SD) koja na teritoriji Topličkog okruga nije zabeležena ili je zabeležena u veoma malom procentu, ozbiljna gojaznost (ITM > +3SD) prisutna je u svim uzrastima kod dece oba pola (1,32-3,14 %).
Ključne reči: školska deca, rast, ishranjenost.

e-mail: suzana-m@bankerinter.net
 

Ranija istraživanja su pokazala da znakovi i simptomi bolesti na mekim tkivima usne duplje variraju tokom meseci i godišnjih doba. CILJ RADA je dijagnostikovanje bolesti na mekim tkivima usne duplje i utvrđivanje korelacije tih pojavljivanja sa sezonskim promenama godišnjih doba. METODOLOGIJA: Retrospektivna analiza promena na mekim tkivima usne duplje u periodu proleće – jesen 2004 – 2006. godine. REZULTATI RADA: Istraživanje i praćenje oboljenja na 321. pacijentu je pokazalo da su za sezonu proleće – jesen bila karakteristična pojavljivanja oboljenja u sledećoj procentualnoj zastupljenosti: cheilitis allergica(15,3%), stomatitis allergica(17,2%), glositis allergica(14,6%), aphthae(28%), erythema exudativum multiforme(3,7%), herpangina(5,3%), herpes simplex recidivans(15,9%). ZAKLJUČAK: Istraživanje je pokazalo da pored osnovne etiologije, na pojavljivanje ovih bolesti utiču: sezonski i mikroklimatski uslovi i konzumiranje sezonskog voća i povrća kod kojih su primenjene agrotehničke mere zaštite.

e-mail: veljkovic.n@le.sbb.co.yu
 

UVOD: Benzodiazepini su anksiolitici. Propisuju se kod nesanice, anksioznih stanja, konvulzija i organskih oboljenja praćenih anksioznošću. CILJ RADA: Ukazati na masovnost i najčešće razloge upotrebe benzodiazepina. METOD: Analiza i statistička obrada podataka iz zdravstvenih kartona dobijenih lekarskim pregledima pacijenata u terenskoj ambulanti Čubra u petogodišnjem periodu-od 2002.-2006. godine. REZULTATI: U Čubri živi 520 odraslih stanovnika -267 žena i 253 muškaraca. Zdravstvene kartone poseduje 214 (41.15 %) stanovnika . 114 pacijenata-21.92% celokupne populacije redovno upotrebljava benzodiazepine .Od 214 (100%), žena je 130, a muškaraca 84. Među ženama, 79 (60.77%) uzima benzodiazepine, a 35 (41.66%) muškaraca . 22 žene (27.85%), i 5 muškaraca (14.28%) kao razlog navode smrt bračnog druga . Neurastenične smetnje, bez organske patologije ima 10 pacijenata (4.67%)-6 (7.14%) muških i 4 (3.08%) ženskih ispitanika. Ostali, 95.8% imaju i organske tegobe zbog kojih uzimaju benzodiazepine. Među žemama, 71 (89.87%) boluje od arterijske hipertenzije,a među muškarcima 28 (80.0%). Tetrazepam zbog lumbalgije koristi 26 (22.81%) pacijenata - 25 (31.65%) žena i 1 (2.86%) muškarac. 55 pacijenata oba pola (48.25%) ima poliartralgične tegobe. Među ženama konzumentima benzodiazepina njih 7(8.86%) boluje od karcinoma. ZAKLJUČAK: Upotreba benzodiazepina ima tendenciju porasta. Žene i gerijatrijska populacija su najčešći konzumenti. Predlaže se intenzivnija briga društva o starima, otvaranje staračkih domova i edukacija pacijenata u cilju poboljšanja kvaliteta života.
Ključne reči: benzodiazepini, upotreba, uzroci, masovnost

e-mail: spira@medianis.net, spira1@medianis.net
 

Istraživanjem je praćeno 175 pacijenata oba pola, prosečne godine starosti 68 ± 2, različite telesne mase, kod kojih je dijagnoza arterijske hipertenzije postavljena prosečno pre17 ± 2 godine, koji uredno posećuju lekara radi kontrole krvnog pritiska, koriste monoterapiju ili kombinaciju 2 ili više antihipertenziva i koji zive u različitim sredinama. Svi pacijenti su zamoljeni da daju svoju saglasnost za proceduru koja je sprovođena prema pravilima Dobre kliničke prakse.Krvni pritisak i puls je meren u ordinaciji lekara : odmah nakon ulaska u ordinaciju, 30 minuta kasnije i 24h posle posete lekaru (pacijenti su bili zamoljeni da telefonski obaveste lekara o vrednosti krvnog pritiska samomerenjem Kategorizacija pacijenata vršena je na osnovu vrednosti krvnog pritiska ESH-ESC (European Society of Hypertension, European Society of Cardiology). Najveće varijacije su primećene za vrednost sistolnog pritiska koji je bio povišen kod pacijenata koji su lekara posećivali u poslepodnevnim časovima. Takođe je vrednost sistolnog pritiska bila povećana, prilikom dolaska u ordinaciju kod pacijenata iz Beograda, u 75% više kod gojaznih osoba muškog pola nego kod osoba ženskog pola. Zapravo, u drugom merenju obavljenom u razmaku od pola sata razlike su bile znatne: čak do 30mm za sistolički i do 8 mm za dijastolički pritisak dok se vrednost pulsa nije značajno menjala. Vrednosti optimalnog krvnog pritiska zabeležene su prilikom samomerenja kod pacijenata iz Beograda, dok su pacijenti iz Arilja u manjem broju pružali ove informacije. Kod pacijenata iz Doma zdravlja Arilje stres- određivan HADS ovom skalom, je u manjem procentu bio uzrok arterijske hipertenzije, vrednost krvnog pritiska je manje varirala u vremenima merenja, imajući u vidu da ovi pacijenti neredovno uzimaju lekove i da posećuju lekara samo kada imaju nelagodnosti u odnosu na pacijente iz Beograda kod kojih je stres važan činilac u variranju vrednosti krvnog pritiska.

e-mail: elerene@eunet.yu
 

Napad panike se definiše kao zastrašujući doživljaj intenzivnog straha praćen brojnim somatskim simptomima. Panični poremećaj karakterišu učestali, neočekivani napadi panike, uz intenzivan strah od mogućnosti ponavljanja napada i eventualnih posledica. Inicijalni napad panike upečatljivo ostaje u sećanju, kao ugrožavajuće iskustvo koje nameće brigu za somatsko zdravlje. Studenti se obraćaju psihijatru nakon kompletne dijagnostike i specijalističkih pregleda, manji broj dolazi samoinicijativno. CILJ RADA: Analiza dijagnostičkog procesa (komorbiditet, etiologija) kod studenata sa paničnim poremećajem. METOD RADA: Praćeni su studenti koji se prvi put obraćaju psihijatru uporedo sa urađenim specijalističkim pregledima, analizama i efikasnošću tretmana (psiho i farmakoterapijskog). REZULTATI: OD 960 studenata kod 44 je dijagnostikovan panični poremećaj. Nakon kompletne dijagnostike i pregleda kod psihijatra je upućeno 30 studenata: 8 sa prolapsom mitralne valvule, 3 paroksizmalna tahikardija i 2 hiperfunkcija štitne žlezde. Samoinicijativno se javilo l4 studenata, naknadno urađene analize i pregledi su uredni. Pozitivni nalazi nemaju značaja za etiološku povezanost, već se nalaze u sklopu komorbiditeta. ZAKLJUČAK: Panični poremećaj je u svojoj osnovi anksiozni poremećaj. Može se javiti u komorbiditetu sa somatskim oboljenjima. Dijagnostička procedura je obaveza i preventiva. Farmakoterapija ublažava somatske simptome anksioznosti, ali ne deluje na kognitivni aspekt straha, te je psihoterapija terapijski izbor.
Ključne reci: panični poremećaj, dijagnostika, psihoterapija.

e-mail: skikovi@eunet.yu
 

UVOD: Industrijska buka dovodi do oštećenja organa čula sluha, kardiovaskularnog, endokrinog, gastrointestinalnog, perifernog i centralnog nervnog sistem eksponovanih radnika. CILJ RADA: Svrha rada je ispitivanje aterogenog rizika kod radnika profesionalno eksponovanih impulsnoj buci u metalskoj industriji određivanjem ukupnog holesterola, triglicerida, HDL holesterola, LDL holesterola i izračunavanjem odnosa ukupni holesterol/HDL holesterol i LDL holesterol/HDL holesterol. METODOLOGIJA: Poremećaji lipidnog statusa su ispitivani u grupi od 150 radnika profesionalno eksponovanih impulsnoj buci intenziteta od 70 - 110 dB (eksponovana grupa) i upoređivani sa kontrolnom grupom od 80 radnika koji rade u relativno tihoj sredini. Lipidni parametri u serumu su određivani standardnim metodama. REZULTATI: Svi lipidni parametri u eksponovanoj grupi u upoređenju sa kontrolnom grupom su se statistički značajno razlikovali. Izračunati aterogeni faktori rizika su bili statistički značajno viši u eksponovanoj u odnosu na kontrolnu grupu. Aterogeni rizik raste sa dužinom ekspozicije i intenzitetom buke i naročito je izražen kod radnika koji su eksponovani buci intenziteta preko 90 dB. ZAKLJUČAK: Buka predstavlja značajan profesionalni stresogeni faktor koji može ubrzati proces ateroskleroze kod eksponovanih radnika te u skladu sa ovim rezultatima treba preduzeti mere prevencije.

e-mail: joca@medfak.ni.ac.yu
 

UVOD: fenilketonurija je nasledna bolest metabolizma aminokiseline fenilalanina. Uzrok bolesti je mutacija gena za sintezu enzima fenilalanin-hidroksilaze, koji u jetri pretvara suvišan fenilalanin u tirozin. Fenilketonurija je prva bolest sa jasnom vezom biohemijskog poremećaja i mentalne retardacije. Prva je bolest za koju postoji dijetno lečenje i prva za koju postoji sistematsko pretraživanje u celokupnoj novorođenačkoj populaciji. PRIKAZ PORODICE: u radu prikazujemo prošlost, sadašnjost i budućnost porodice sa fenilketonurijom. Prošlost porodice- drugo muško dete rođeno sa Pm-4250 gr. Klinički zdravo. Sa 2,5 meseca ima prvu krizu svesti. U daljem toku ima psihomotorni zastoj i ponavaljane krize svesti. Sa 4,5 mes. postavljena dijagnoza fenilketonurije, kada nema efekta dijetalnog lečenja. Sa 10. god. dolazi do letalnog ishoda. U to vreme u našoj zemlji se ne radi rutinsko pretraživanje novorođenčadi na bolesti metabolizma. Sadašnjost porodice: treće žensko dete rođeno u vreme kada se u našem porodilištu radi neonatalnui skrinig. Postavlja se dijagnoza fenilketonurije i započinje dijetalni režim lečenja. Ograničenim unosom fenilalanina sprečeno je oštećenje mozga i devojčica ima dobar psihomotorni razvoj i pohađa redovnu školu. Uskoro puni 18. godina i prekida specijalni režim ishrane. Budućnost porodice: je planiranje porodice u obolelog ženskog deteta. Potrebno je sprečiti fenilketonuričnu embriopatiju. ZAKLJUČAK: epohalno otkriće neonatalnog skinringa omogućava otkrivanje bolesti u klinički zdravog deteta na rođenju. Specijalnom hranom sprečava se mentalna retradacija. Međutim, kada započne lečenje specijalnom hranom nastupa veliki problem jer je hrana inostranog porekla, pa to zahteva veliko finansijsko opterećenje za porodicu. I na kraju kada je došlo do uspešnog izlečenja počinju novi problemi- u majke sa fenilketonurijom treba sprečiti fenilketonurično oštećenje ploda. U rešavanje ovako kompleksnog problema treba uključiti sve sfere društvene zajednice i pomoći porodici sa obolelim detetom. Na taj način omogućava se kvalitetan život ne samo ženskom detetu sa fenilketonurijom već i njenim potomcima.

e-mail: boca56@ptt.yu
 

UVOD: Utvrđivanje fizičkog stanja dece uključuje i procenu njihove uhranjenosti. Savremeni pristup ovoj proceni podrazumeva, pored merenja vrednosti njihove telesne visine i telesne mase i izračunavanje Indeksa telesne mase (ITM ), te poređenje istog sa standardnim vrednostima za zdravu decu istog pola i uzrasta. CILJ ovog rada je procena stanja uhranjenosti dece pred polazak u školu, koja imaju zdravstvene kartone u Domu zdravlja ''Savski venac'' u Beogradu. MATERIJAL I METODE: Analizirani su podaci iz zdravstvenih kartona predškolske dece rođene 1999. godine, dobijeni tokom sistematskih pregleda u sedmoj godini života. REZULTATI I DISKUSIJA: Merenja telesne visine i telesne mase sa naknadnim određivanjem ITM izvršeno je kod 304-oro dece u sedmoj godini života (148 dečaka i 156 devojčica). Kod 28-oro dece (17 dečaka i 11 devojčica), odnosno 9,21% dece, ITM se kretao u vrednostima većim od 95-og percentila, te su ta deca svrstana u grupu gojazne dece. U grupi dece koja su u riziku za gojaznost, odnosno čije se vrednosti ITM kreću između 85-og i 95-og percentila, nalazi se 41 dete (19 dečaka i 22 devojčica), odnosno 13,49% dece. Grupu normalno uhranjene dece čini 224 deteta (110 dečeka i 114 devojčica), odnosno 73,68% dece. Deca sa vrednostima ITM manjim od 5-og percentila predstavljaju grupu pothranjene dece koju čini 11-oro dece (9 devojčica i 2 dečaka), odnosno 3,59% dece. ZAKLJUČAK: Izneti podaci pokazuju da postoji značajan broj gojazne dece i to u ovom periodu više među dečacima dok je među pothranjenom decom značajno veći broj devojčica. Deca koja pripadaju ovim grupama zahtevala su dodatno angažovanje stručnjaka ka usklađivanju njihove ishrane i fizičke aktivnosti.
Ključne reči: Indeks telesne mase, uhranjenost, deca

e-mail: lazmil@eunet.yu