Glasilo Podružnice Srpskog lekarskog društva Zaječar

 Godina 2003     Volumen 28     Broj 3-4
[ Home ] [ Gore/Up ][ <<< ] [ >>> ]
UDK 616.007-53.2 (497.113) "1997-2002" ISSN 0350-2899, 28(2003) 3-4 p.75-78
 
Originalni rad

EUROCAT na teritoriji Srema u periodu pre i posle NATO bombardovanja
(1997-2002.godine)

Jadranka Jovanović-Privrodski (1), Feodora Popić-Paljić (1), Ivana Kavečan (1), Snežana Milić (1), Smilja Lončar (3) , Nada Potrebić (2) , Biljana Došen (3) ,
Jelena Dinčić (2), Milena Koviljac-Mitrović (2)
(1) Institut za zdravstvenu zaštitu dece i omladine Novi Sad, Centar za medicinsku genetiku,
(2) Medicinski centar Sremska Mitrovica,
(3) Dom zdravlja Ruma

  
     
  Sažetak:
 Opšte prihvaćeni standard za registraciju kongenitalnih anomalija u Evropi je EUROCAT. Registracija obuhvata strukturne malformacije, hromozomske i metaboličke poremećaje, kao i nasledne bolesti u odgovarajućoj geografskoj oblasti. Radom su registrovane osobe metodom EUROCAT na području Srema u periodu pre i posle NATO bombardovanja 1999. godine (1997-2002). Nije utvrđen značajniji porast incidence osoba rođenih sa kongenitalnim anomalijama u ispitivanom periodu. Potrebno je dalje praćenje ovih epidemioloških karakteristika s obzirom na izloženost teratogenima u periodu tokom NATO bombardovanja kao i njihov mogući efekat posle dužeg vremenskog perioda.
Ključne reči: EUROCAT, kongenitalne anomalije, NATO bombardovanje, Srem		  
 

Uvod

Opšte prihvaćeni standard za registraciju konge-nitalnih anomalija u Evropi je EUROCAT. Registracija kongenitalnih anomalija metodom EUROCAT počela je 1979. godine u 9 centara Evrope (Belgija, Danska, Francuska, Holandija i Velika Britanija). Svaki regionalni registar prikuplja podatke sa geografski definisane oblasti. Podaci o malformacijama se dalje prosleđuju u centralni registar koji se nalazi u Briselu.
Registracija obuhvata strukturne malformacije, hromozomske i metaboličke poremećaje, kao i nasledne bolesti u odgovarajućoj geografskoj oblasti. Izolovane minor malformacije se ne registruju. Regionalni registar mora da registruje svaku kongenitalnu anomaliju koja se pojavljuje na geografski definisanoj oblasti koju on pokriva. Ne postoji starosna granica za prijavljivanje. Preporučuje se registracija slučajeva fetalnih anomalija bez obzira na gestacijsku dob, zatim kod smrti ploda od 20 nedelja gestacijske starosti ili više i kod živorođenih do najkasnije jedne godine. Za izvor informacija o slučaju koji se prijavljuje treba koristiti podatke iz prijave o rođenju ili smrti, podatke dobijene od majke, istorije bolesti, izveštaj citogenetske laboratorije, patologa pa i socijalnog radnika. Za svaki prijavljeni slučaj registruju se standardne informacije sa obrasca.
EUROCAT-om se dobijaju:

  1. tačni epidemiološki podaci kao i geografska rasprostranjenost osoba sa kongenitalnim anomalijama
  2. kontrola zagađenosti sredine koja dovodi do malformacija (nivo teratogeneze) i mutacije (nivo mutageneze)
  3. pravovremeno otkrivanje dece rođene sa kongenitalnim anomalijama u cilju preduzimanja odgovarajućih tretmana
  4. mogućnost planiranja bolje prevencije rađanja dece sa fizičkim i psihičkim hendikepom.

U našoj sredini Vojvodini registracija kongenitalnih anomalija metodom EUROCAT sprovođena je tokom nekoliko godina (1991. i 1992. godine) u okviru eksperimentalnog programa, ali nije zaživela u praksi.
Registracija osoba rođenih sa kongenitalnim anomalijama pogotovo ima značaja u našoj sredini - Vojvodini, s obzirom na moguć uticaj faktora zagađenja sredine koja je veća nego ranijih godina, uzrokovane NATO bombardovanjem 1999. godine. Tokom NATO bombardovanja od marta do juna 1999. godine Vojvodina i pojedini njeni regioni su bili izloženi (neki čak i svakodnevno) napadima iz vazduha, koji su praćeni bombardovanjem kao i hemijskim zagađenjem sredine sagorelih ostataka naftne industrije, koja je najčeše bila meta bombardovanja. Sagledavajući ove činjenice izvršena je registracija kongenitalnih anomalija na teritoriji Srema.

 
     
 

Cilj

Cilj našeg istraživanja je bio utvrđivanje broja živorođenih sa kongenitalim anomalijama u godinama pre i posle NATO bombardovanja u geografskoj oblasti Srema.

  
     
 

Materijal i metode

Ispitivanu grupu činile su sve osobe rođene u porodilištima na teritoriji Srema. Na teritoriji Srema postoje dva porodilišta (bolničko u Sremskoj Mitrovici i vanbolničko u Rumi). Vršen je pregled celokupne dokumentacije u ovim ustanovama za novorođenčad koja su rođena u periodu od 1997-2002. godine u ovim porodilištima i izvršena je registracija i upis u registar EUROCAT onih novorođenčadi koja su rođena sa kongenitalnim anomalijama.

 
     
 

Rezultati i diskusija

U porodilištu u Sremskoj Mitrovici u periodu od 1997-2002. godine bilo je ukupno 8866 živorođenih, od tog broja 393 novorođenčadi bilo je sa kongenitalnim anomalijama. Najveći broj živorođenih bio je 1997. godine: 1612, kada je registrovano 69 osoba sa kongenitalnim anomalijama, što čini 4.20%. Najmanji broj porođaja bio je 2000. godine – posle NATO bombardovanja, 1390 porođaja, kada su registrovane 42 osobe sa kongenitalnim anomalijama, što čii 3.02%. Primećen je porast učestalosti osoba sa kongenitalnim anomalijama u 2001. godini: 5.91% a u 2002. godini je bio 5.84%. Analizirajući podatke iz 2001. i 2002. godine primećen je lak procentualni porast (1.7%) broja osoba sa kongenitalnim anomalijama, ali bez statističke značajnosti (p>0.05) poredeći period pre bombardovanja 1997-98. godine. Ovi podaci ukazuju da je incidenca osoba sa kongenitalnim anomalijama rođenih u porodilištu Sremska Mitrovica slična kao i u drugim sredinama gde se ta učestalost kreće od 3-6%.
Iz navedenih tabela 1 i 2 i sa grafikona 1 vidi se da je najveća učestalost osoba sa kongenitalnim anomalijama rođenih u porodilištu Sremska Mitrovica bila 2001. godine 5.91%, a najmanja 2000. godine sa 3.02 %, dok je prosečna učestalost bila 4.43%.
U porodilištu u Rumi u periodu od 1997-2002. godine rođeno je 1941 živorođeno dete. Od toga je njih 68 (3.5%) bilo sa kongenitalnim anomalijama.
Najveći broj živorođenih bio je 1997. godine 394, kada je rođeno 14 osoba sa kongenitalnim anomalijama, što čini 3.55%. Najmanji broj živorođene dece bio je 2000. godine 189 kada je registrovano 10 osoba sa kongenitalnim anomalijama što čini 3.46%. Interesantno je da je najveći broj osoba sa kongenitalnim anomalijama registrovan 1999. godine u periodu bombardovanja u Rumi.

 
     
  Tabela 1. Učestalost kongenitalnih anomalija (KA) kod osoba rođenih
u porodilištu u Sremskoj Mitrovici u periodu od 1997-2002.godine		  
 
Godina Broj porođaja Broj osoba sa KA Učestalost (%)
1997 1612 69 4.28
1998 1478 63 4.26
1999 1495 49 3.07
2000 1390 42 3.02
2001 1489 88 5.91
2002 1402 82 5.84
 
     
  Grafikon 1. Procentualna učestalost osoba sa kongenitalnim anomalijama rođenih
u porodilištu Sremska Mitrovica u periodu od 1997. do 2002. godine		  
   
     
  Tabela 2. Prosečna učestalost osoba sa KA rođenih u porodilištu
u Sremskoj Mitrovici u periodu od 1997.-2002.godine		  
 
Godina Broj porođaja Broj osoba sa KA Učestalost (%)
1997-2002. 8866 393 4.43
 
     
  Tabela 3.  Učestalost kongenitalnih anomalija(KA) kod osoba rođenih
u porodilištu  u Rumi u periodu od 1997-2002.godine		  
 
Godina Broj porođaja Broj osoba sa KA Učestalost (%)
1997 394 14 3,55
1998 348 9 2,58
1999 331 16 4,83
2000 289 10 3,46
2001 288 9 3,13
2002 291 10 3,43
 
     
  Grafikon 2. Procentualna učestalost osoba sa kongenitalnim anomalijama
rođenih u porodilištu Ruma u periodu od 1997 do 2002. godine		  
   
     
     
  Tabela 4. Prosečna učestalost osoba sa KA rođenih u porodilištu
u Rumi u periodu od 1997.-2002.godine		  
 
Godina Broj porođaja Broj osoba sa KA Učestalost (%)
1997-2002. 1941 68 3.50
 
     
  Tabela 5. Prosečna učestalost osoba sa KA rođenih u porodilištu
u Sremskoj Mitrovici i Rumi u periodu od 1997-2002. godine		  
 
Godina Broj porođaja Broj osoba sa KA Učestalost (%)
1997-2002. 10807 461 4.26
 
     
     
  Ovi podaci pokazuju da nema značajnog broja osoba sa kongenitalnim anomalijama, rođenih u porodilištu Ruma u godinama pre i posle NATO bombardovanja.
Ovi rezultati ne odstupaju od rezultata drugih autora sa drugih geografskih područja gde 3-5% živorođenih ima kongenitalne anomalije.
Analizirajući ove podatke, možemo istaći da u porodilištu Ruma nema statistički značajnog porasta broja živorođenih sa kongenitalnim anomalijama u godinama posle NATO bobmbardovanja.
Najveća učestalost osoba sa kongenitalnim anomalijama rođenih u porodilištu u Rumi bila 1999. godine: 4.83%, a najmanja 2001. godine, sa 3.13 %, dok je prosečna učestalost bila 3.50%.
Navedenim istraživanjem nije utvrđena statistički značajna povećana incidenca živorođenih sa kongenitalnim anomalijama na teritoriji Srema, u periodu pre i posle NATO bombardovanja. Takođe smo utvrdili da prosečna učestalost živorođenih na teritoriji Srema u periodu od 1997. do 2002. godine iznosi 4.26%, što ne odstupa od rezultata drugih autora sa drugih geografskih područja. 		 
     
 

Zaključak

  1. Nema statistički značajnog porasta broja živorođenih sa kongenitalnim anomalijama na teritoriji Srema u periodu posle NATO bombardovanja.
  2. Smatramo da je potrebno dalje praćenje učestalosti kongenitalnih anomalija kod živorođenih s obzirom na moguć teratogeni efekat posle dužeg vremenskog perioda.
  3. Registracija osoba metodom EUROCAT u našoj sredini omogućava dobijanje dobro dokumentovane baze podataka bez koje nema unapređenja zdravstvene zaštite stanovništva.
  
     
 

Literatura

  1. Priručnik za registraciju kongenitalnih anomalija (EUROCAT) Udruženje za predupredjivanje naslednih bolesti i urodjenih mana u Vojvodini, Institut za zdravstvenu zaštitu majke i deteta Novi Sad, 1991:1-16,
  2. Jovanović-Privrodski, Krstić A, Popić-Paljić F, Trajković S.EUROCAT i zagadjenost životne sredine. Jubilarni aprilski susreti zdravstvenih radnika Vojvodine, Vrnjačka Banja, 1996, Bilten. Savez zdravstvenih radnika Srbije, Vrnjačka Banja 196:23
  3. Krstić A, Popić Paljić F, Jovanović J, Kavečan I, Gaćina Lj, Madjar R, Kovačević M, Obrenović M, Botorić R, Kolarski M, Popadić J, Odri I.
  4. Jovanović Privrodski. Učestalost hromozomskih anomalija U Vojvodini u periodu pre za vreme i posle NATO bombardovanja 1999.godine. Monografija, Ekološki pokret grada Novog Sada, Novi Sad, 2002.
  5. Krstić A, Ančić N, Popić F, Jovanović J, Aleksić R, Raca G. Program za registraciju kongenitalnih anomalija metodom EUROCAT. Kongres medicinske informatike Jugoslavije. Novi Sad, 1994. Zbornik sažetaka Novi Sad, 1994, 77.
  6. Jovanović- Privrodski J, Krstić A, Popić-Paljić F, Kavečan I, Milić S, Vuletić S, Potrebić M, Došen B, Dinčić J, Koviljac-Mitrović M.
  7. Registracija kongenitalnih anomalija na području Srema u periodu pre i posle NATO bombardovanja 1997-2001. godine. Zbornik predavanja, Pedijatrijska škola Srbije i Crne Gore. Udruženje pedijatara Srbije i Crne Gore, Herceg Novi:35-37

* Istraživanje sprovedeno u okviru projekta Ministarstva Republike Srbije

 
     
  Adresa autora:
Jadranka Jovanović Privrodski
Bulevar Cara Lazara 83, 21000 Novi Sad
email: privrod@eunet.yu		  
     
  Rad primljen: 27. X 2003.
Rad prihvaćen: 5. XI 2003.		  
[ Home ] [ Gore/Up ][ <<< ] [ >>> ]
Infotrend Crea(c)tive Design Revised: 20 May 2009