| |
11. Intraartikularni prelomi distalnog dela humerusa
(Intraarticulare fractures of the distal end of humerus)
Desimir Mladenović(1), Ivan Micić(1), Saša Karalejić(1), Predrag
Stojiljković(1), Vladimir Jovanovic (1), Mirko Veljković (2),Novica
Lučić (2)
(1) KLINIČKI CENTAR NIŠ, ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKA KLINIKA, (2)
ZDRAVSTVENI CENTAR ZAJEČAR, ORTOPEDSKO TRAUMATOLOŠKA SLUŽBA
Sažetak: Prelomi distalnog humerusa koji se protežu u područje
lakatnog zgloba predstavljaju veliki hirurški problem i istovremeno
veliki, često puta neprijatan izazov. Posebnu teškoću predstavljaju
blizina i moguća povreda nerava i krvnih sudova.
Prikazujemo grupu od 26 ispitanika za period od 2001. do 2004. godine,
gde smo se odlučili za operativni pristup. Za prelome koji zahvataju
lakatni zglob, po AO (C1,C2,C3) primenili smo Y, T ploce, Kurchner-ove
igle i zavrtnje.
Rezultati posle rekonstrukcije ocenjivani su prema subjektivnim i
objektivnim parametrima - prema Mayo lakat indeksu: dobar kod 7 (26,6%),
prosečan kod 10 (38,6%) i loš kod 9 (34,8%) ispitanika.
Ključne reči: distalni humerus, prelom, operacija,
periartikularna osifikacija
Summary: Fractures of distal humerus which spreads over the elbow
joint present a big surgical problem and often an unplesend challenge.,Special
difficultes are presented by of nerves and blood vessels and possibility
of injury.
We are presents group of the 26 patients for period 2001 - 2004 where we
have chosen of the operative treatement.We have used specially plates
Y,T,Kurchner nidles and scrows for fragments which spread over elbow
joint.
The results after reconsruction must be assessed according to a member
of subjectiv and objectiv parameters - for the Mayo elbow performance
index:good at 7 (26,6%),fair result at 10 (38,6%) and poor result at 9
(34,8%).
Key words: distal end of the humerus,fractures,operation,periarticular
osification.
UVOD
Prelomi distalnog dela humerusa su poseban i u nekim slučajevima vrlo
komplikovan problem. Distalni deo humerusa sa proksimalnim delovima
radiusa i ulne gradi najsloženiji zglob čovekovog tela. Zbirno gledano,
zglob lakta grade četiri zglobne površine: trochlea humeri, incisura
trochlearis ulnae, capitulum humeri i caput radii.One su međusobno
kongruentne, imaju različite geometrijske, međusobno podudarne oblike, u
bliskom su međusobnom odnosu i povreda jedne direktno se reperkutuje na
druge zglobne površine [1,2,3].
Trochlea humeri je konkavna, izdubljena zglobna površina i po svojoj
formi podseća na zglobnu površinu kondila femura. Vertikalna ravan je
deli na dve površine - prednju i zadnju, a ugao spajanja je oštar sa
vrhom prema dole. Sagitalna ravan je deli na dva dela - lateralni i
medijalni koji je niži za 5 - 6mm, a ugao spajanja je tup sa vrhom prema
nazad.
Incisura trochlearis ulne se zglobljava sa trochlea humeri, a čine je
zglobne površine olecranona i processus coronoideusa. Dužina kružnog
luka koga čini zglobna povrsina incisura trochlearis ulne iznosi 7/10
ili 70% zamišljenog kruga.
Capitulum humeri se uzglobljava sa caput radii, ima sferičnu formu, a
zglobna površina radiusa je blago udubljena. Dužina kružnog luka ove
površine je 1/7 ili 14% zamišljenog kruga.
Kapsula zgloba lakta je ojačana kolateralnim ligamentima. Njena fibrozna
vlakna su organizovana u snopove, a ovi imaju vertikalan, horizontalan i
polukružan smer. Sa prednje strane preko kapsule naleže m.brachialis, on
je sa njom povezan i srastao [4].
Česta pojava i komplikacija kod povreda lakta jesu periartikularne
osifikacije. Razlozi za ovu pojavu su:
- sa povredom lakta snopovi kapsule se kidaju ili čupaju sa koštanih
pripoja i predstavljaju mogućnost nove osifikacije;
- kidanje vlakana m.brachialisa izaziva krvarenje i mogućnost nove
osifikacije;
- oko zgloba lakta postoji bogata mreža krvnih sudova, oni se odvajaju
pod oštrim uglom od matičnih krvnih sudova, pa se kod povrede lakta lako
oštećuju, nastaje krvarenje i mogućnost paraartikularne osifikacije.
CILJ RADA
Cilj rada je da ukažemo na potrebu da se posle preloma, zglobne površine
lakta sto pre restaurišu, da se prelom stabilizuje i da se omogući rana
rehabilitacija.
MATERIJAL I METOD RADA
U ovom radu prikazujemo 26 ispitanika sa prelomom distalnog dela
humerusa gde linija preloma zahvata intraartikularnu površinu, a lečeni
su u toku 2001 - 2004. godine. Bilo je 17 (65,2%) muškaraca i 9 (34,8)
žena. Etiološki, na prvom mestu je pad, 12 (45,6%) ispitanika, na drugom
saobraćajni traumatizam, 9 (34,8%), na trećem su ostali faktori, 5
(19,6%) ispitanika. Otvoreni tip preloma imala su 7 (26,6%), a udruženu
povredu 11 (41,8%) ispitanika.
Za klasifikaciju preloma koristili smo AO podelu na tip A,B i C:
- tip A su ekstraartikularni prelomi;
- tip B su parcijalno artikularni prelomi;
- tip C su kompletni artikularni prelomi.
U našoj seriji prikazujemo ispitanike koji su operativno lečeni,
imali su prelom tipa C.
Cilj operativnog tretmana je stabilna fiksacija preloma. Težimo
anatomskoj repoziciji preloma radi uspostavljanja zglobne kongruencije,
mada se ovo ponekad teško postiže zbog usitnjenosti fragmenata, njihove
rotacije i dislokacije kao i zbog defekta i nedostatka koštanog tkiva na
mestu preloma. Uverili smo se da metoda unutrašnje fiksacije mora biti
specifična za svaki slučaj, imajuci u vidu:vrstu preloma i procenu
rotacije i dislokacije fragmenata, opšte stanje pacijenta, ulogu preloma
u politraumi, starost i profesionalnost pacijenta. U svakom slučaju, ove
prelome treba operisati što pre jer su rezultati lečenja bolji. U toku
operativnog rada koristili smo tri operativna pristupa laktu: lateralni,
medijalni i posteriorni, ponekad i kombinaciju istih [5]. Od
osteofiksacionog materijala koristili smo Kurchnerove igle, zavrtnje,
plocice tipa T,Y AO kao i kombinaciju navedenog materijala.
REZULTATI RADA
Za ocenjivanje funkcionalnih rezultata operisanih ispitanika koristili
smo Mayo index za lakat [6]. Prema ovoj skali ocenjuju se bol,
pokretljivost, stabilnost i funkcija operisanog lakta. Prema ovim
kriterijumima postignuti su sledeći rezultati: dobar kod 7 (26,6%),
zadovoljavajući kod 10 (38,6%) i loš kod 9 (34,6%) ispitanika.Svi
ispitanici imali su ograničenje pokretljivosti u većem ili manjem
stepenu, pa zbog toga nijedan nije imao odličan rezultat, tj.ukupan broj
indeksnih poena 100.
Funkcionalni rezultat lakta zavisi od tipa preloma, stepena kominucije i
rotacije fragmenata, obima ostećenja zglobnih površina, uspešnosti
redukcije i restauracije zglobnih povrsina, stepena stabilnosti posle
osteosinteze i od rane rehabilitacija [7,8].Najčešći uzrok lošem
funkcionalnom stanju su artrotične promene u zglobu lakta kao i
osovinsko odstupanje fragmenata distalnog humerusa.
DISKUSIJA I ZAKLJUČAK
Svaki intraartikularni prelom lakatnog zgloba izaziva veću ili manju
kontrakturu, a to zavisi od mnogih faktora: tip preloma, stepen
kominucije i dislokacije preloma, stepen postignute stabilnosti posle
osteosinteze, rana rehabilitacija i dr.
Spreg mehaničkih sila koje deluju na zglobne površine lakta posle
preloma je različit iz više razloga: snopovi zglobne kapsule su
različito orijentisani i vuku prelomljene fragmente u različitim
pravcima, različita forma i usmerenost zglobnih povrsina doprinosi
različitim dislokacijama istih, dejstvo antagonističkih grupa mišića
koji imaju razlicite smerove vučenja, različitu snagu i postavljenost u
odnosu na zglob lakta [2,3,9].
Uzroci lošeg funkcionalnog stanja lakta su: artrotične promene,
osovinska odstupanja celog distalnog okrajka humerusa ili artikularnih
površina, razvoj periartikularne fibroze i pojava osifikacionih žarišta
- pre svega ispred i bočno od zgloba [10,11,12,13]. Razlozi
paraartikularnoj osifikaciji su: kidanje kapsule sa mesta pripoja i
povlačenje koštanog tkiva koje predstavlja novo jezgro osifikacije,
kidanje mnogih krvnih sudova oko zgloba lakta i i pojava obimnog
paraartikularnog hematoma, cepanje m.brachialisa koji intimno naleže na
prednji deo kapsule zgloba lakta, a ovo dovodi do krvarenja i stvaranja
osifikata.
LITERATURA
- Kapandji IA.The physiology of the joint upper limb.5nd ed.New
York.Churchchill Livingstone 1982.
- London JT:Cinematics of the elbow.JBJS 1981;63:529-535.
- Morrey BF:Anatomy and cinematics of the elbow.In instructional
course lectures the American academy of orthopedics sergeons.Park
Ridge Illinois 1001.
- Fuss FK:The ulnar colleteral ligament of the human elbow
joint.Anatomy,function and biomechanics.J Anat 1991;175:203-212.
- Stanley D,Winson IG:A surgical approach of the elbow.JBJS
1990;72 (B):728-729.
- Morrey BF,An KN,Chao EYS.Functional evaluation of the elbow.In:
Morrey BF editor: The elbow and its disorders.Philadelphia,Saunders
WB 1993.
- Helfet DL,Schmeling GJ:Bicondylar intraarticular fractures of
the distal humerus in adult.Clin Orthop 1993;292:26-36.
- Holdsworth BJ,Mossad MM:Fractures of the adult distal
humerus.Elbow function after internal ficsation.JBJS199o;72
B:362-365.
- An KN,Morrey BF:Biomechanics of the elbow.In:Morrey BF
editor:The elbow and its disoders.Philadelphia,Saunders WB 1993.
- Broberg MA,Morrey BF:Results of treatment of fracture-dislocations
of the elbow.Clin Orthop 1987;216:109-119.
- Hastings H,Graham TJ:The classification and treatment of
heterotopic ossification about the elbow and forearm.Hand Clin
1994;10:417-437.
- Hurvitz EA,Mandac BR,Davidoff G,Johnson JH,Nelson VS:Risk
factors for heterotopics ossification in children and adolescents
with severe traumatics brain injury.Arch phys med and rehab
1992;73:459-462.
- Morrey BF:Primary degenerative arthritis of the elbow.Treatement
by ulnohumeral arthroplasty.JBJS 1992;74 B:409-413.
Adresa autora:
Mladenovic Desimir,
Bulevar Zorana Dindica,73/29 Nis
tel.018 537 100
E-mail: mdesko@ptt.yu |
|
